Międzynarodowy Dzień Teatru

został ustanowiony w czerwcu 1961 roku podczas 9. Światowego Kongresu Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (International Theatre Institute – ITI) w Helsinkach, działającego pod auspicjami UNESCO. Pomysłodawcą święta był Arvi Kivimaa, prezydent Fińskiego Instytutu ITI. Datę obchodów wyznaczono na 27 marca, nawiązując do rocznicy otwarcia Teatru Narodów w Paryżu. Od tego czasu święto jest corocznie celebrowane przez ponad sto narodowych ośrodków ITI na całym świecie, w tym w Polsce.

Historia teatru – opowieść dla dzieci

Dzieci, czy wiecie, co to teatr? To takie niesamowite miejsce, gdzie aktorzy opowiadają historie na scenie. Czasami śpiewają, czasami tańczą, a czasem zamieniają się w księżniczki, piratów, a nawet smoki! Opowiem Wam dziś o tym, skąd wziął się teatr i kilka naprawdę ciekawych faktów. Gotowi?

Teatr – jak to się zaczęło?

Dawno, dawno temu, kiedy nie było jeszcze telefonów, telewizorów ani komputerów, ludzie opowiadali sobie historie w zupełnie inny sposób. W starożytnej Grecji, czyli wiele stuleci temu, ludzie spotykali się na wielkich kamiennych stadionach, aby oglądać spektakle. Tam powstawały pierwsze przedstawienia – na przykład historie o bogach, takich jak Zeus czy Posejdon. Grecy nosili maski, aby pokazać, czy ich postać jest szczęśliwa czy smutna. Wyobraźcie sobie, że jeden aktor grał kilka ról, zmieniając tylko maski – jakie to musiało być trudne, prawda? Na obrazku widać najstarszy teatr, czyli Teatr Dionizosa. Zwróćcie uwagę, że im dalej od sceny, tym wyżej siedzą widzowie. Współczesne teatry też się tak buduje.

Teatr w średniowieczu – historie w kościołach

W średniowieczu teatr zmienił się trochę. W tamtym czasie wiele sztuk pokazywało historie z Biblii. Na przykład mogliście zobaczyć przedstawienie o Noem i jego arce, gdzie ludzie przebrani za zwierzęta maszerowali na scenie. Było bardzo kolorowo! Przedstawienia często odbywały się na placach miast, a widzowie mogli oglądać je za darmo. To tak, jakby ktoś urządził teatr w Waszym ogrodzie lub na ulicy przed domem. Obok widzicie jak ponad 500 lat temu odgrywano misterium wystawiane przez Smiths’ Company of Coventry – najprawdopodobniej na rynku tego angielskiego miasta.

A czy Wy widzieliście przedstawienie grane poza teatrem? Na przykład na rynku miasteczka lub
w parku?

Renesans – czas wielkich wynalazków i słynnych sztuk

Czy słyszeliście kiedyś o Williamie Szekspirze? Był jak superbohater teatru! Napisał wiele sztuk, w tym takie jak „Romeo i Julia” i „Sen nocy letniej”. Szekspir miał swój własny teatr, który nazywał się Globe, a wyglądał jak wielka, okrągła chata. Ludzie siadali na ziemi albo na drewnianych ławkach i oglądali aktorów, którzy występowali na otwartym powietrzu.

W czasach pierwszych wystawień sztuk Szekspira wszystkie role, zarówno męskie, jak i kobiece, odgrywali mężczyźni. Wynikało to z ówczesnych norm społecznych, które nie pozwalały kobietom występować na scenie. W tamtych czasach teatr był też pełen niespodzianek. Na przykład, jeśli ktoś miał zagrać ducha lub latać, używano lin, aby „unosił się” w powietrzu. Wyobrażacie sobie, jakie to musiało być ekscytujące dla dzieci i innych widzów?

Teatr dzisiaj – prawdziwy raj dla dzieci

Współczesny teatr jest niesamowicie różnorodny. Dziś możecie oglądać spektakle z bajkami, musicalami albo nawet teatry kukiełkowe. Wiecie, że są teatry, w których aktorzy używają tylko rąk i lalek, aby opowiadać historie? To nazywa się teatr cieni! Aktorzy układają dłonie w kształt zwierząt, a światło sprawia, że wyglądają jak prawdziwe wilki albo słonie.

Ciekawostki teatralne dla dzieci – czy wiedzieliście, …?

Największe przedstawienie świata:

W 2012 roku podczas karnawału w Brazylii odbyło się największe przedstawienie, jakie kiedykolwiek widziano. Wzięło w nim udział aż 8 milionów ludzi, którzy wspólnie bawili się na ulicach miast. Występy obejmowały tańce, kolorowe stroje i wspaniałe dekoracje. Wyobraźcie sobie, jak niesamowite musiało być to widowisko!

Pierwszy teatr w Polsce:

Czy wiecie, że jeden z pierwszych teatrów w Polsce powstał w Krakowie ponad 400 lat temu? W tamtych czasach aktorzy nosili przepiękne kostiumy, często szyte ręcznie przez lokalnych rzemieślników. Do dziś Kraków pozostaje ważnym miejscem dla teatru, a coroczny Festiwal Teatralny przypomina o jego bogatej historii.

Niezwykłe rekwizyty:

W dawnych czasach rekwizyty w teatrze były bardzo kreatywne. Na przykład, jeśli aktorzy mieli grać ucztę królewską, używali chleba zamiast prawdziwego jedzenia. Były to specjalnie wypiekane bochenki, które wyglądały jak mięso czy owoce. Dzięki temu widzowie mogli łatwiej wyobrazić sobie prawdziwą scenę uczty.

Najstarszy teatr kukiełkowy:

Historia teatru kukiełkowego sięga starożytnych Chin, gdzie lalki używane w przedstawieniach były ręcznie robione i malowane. Były tak piękne, że często traktowano je jak prawdziwe dzieła sztuki. Czasami ich twórcy spędzali tygodnie, a nawet miesiące, aby stworzyć jedną lalkę.

Teatr cieni:

Teatr cieni to jedna z najstarszych form teatralnych, która nadal cieszy się popularnością w niektórych krajach, takich jak Indonezja czy Turcja. W tego rodzaju przedstawieniach aktorzy używają swoich rąk lub specjalnych figur, aby tworzyć cienie na ekranie. Można z nich zrobić zwierzęta, postacie lub nawet całe sceny!

Zwierzęta w teatrze:

W średniowieczu na scenie często pojawiały się prawdziwe zwierzęta, takie jak konie, psy a nawet ptaki. To dodawało realizmu przedstawieniom. Wyobraźcie sobie teatr, w którym nagle galopuje koń – to musiało być niesamowite!

Teatr w kosmosie:

Najbardziej niezwykły teatr odbył się w… kosmosie! W 2001 roku rosyjski astronauta Michaił Tiurin odegrał fragment sztuki Czechowa „O niedźwiedziu” na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Choć widzów było niewielu, to na pewno było to najbardziej nietypowe przedstawienie.

Symboliczne maski:

Maski są jednym z najstarszych symboli teatru. W starożytnej Grecji dwie maski – jedna wesoła, druga smutna – przedstawiały komedię i tragedię. Symbol ten jest tak silny, że do dziś często używamy go jako znaku teatru.

Najdłuższy spektakl świata:

Spektakl „The Warp”, wystawiony w Londynie, trwał aż 22 godziny! To prawdziwe wyzwanie zarówno dla aktorów, jak i widzów.

Kurtyna:

W dawnych czasach, gdy zaczynało się przedstawienie, kurtyna nie podnosiła się do góry, ale opadała na dół! Dopiero później wymyślono mechanizm, który pozwala ją unosić.

Największy teatr na świecie:

to Narodowe Centrum Sztuki widowiskowej, które ma trzy sale a najmniejsza z nich może pomieścić ponad 1000 widzów a w sumie w budynku przestawienia może oglądać aż 5500 osób.

Koty w teatrze:

W niektórych teatrach pracują koty! Pomagają w walce z myszami, które mogłyby uszkodzić kostiumy i dekoracje.

Teatr to naprawdę niesamowita forma sztuki, pełna zaskakujących faktów i historii. Mam nadzieję, że dzięki tym ciekawostkom nabierzecie ochoty, aby odkryć go jeszcze bardziej!

Gry planszowe o teatrze

Zanim jednak dzieci pod Państwa opieką zajmą się zabawą w teatr można z nimi zagrać w dwie planszówki związane z tym tematem. Obie są udostępnione za darmo w ramach projektu edukacyjnego Basiowe Gry Planszowe.

Pierwsza z nich to „Kolejka do teatru” dostępna pod adresem: https://www.debinski.edu.pl/kolejka-do-teatru/ , czyli edukacyjna gra planszowa, której tematem przewodnim jest sprzedaż biletów do teatru. Gra została zaprojektowana z myślą o dwóch graczach, którzy wcielają się w rolę teatralnych kasjerów. Podstawowym celem gry jest efektywne zarządzanie kolejką kupujących oraz zdobycie jak największej liczby punktów za sprzedane bilety. Rozgrywka opiera się na rzucaniu kostką, ustawianiu pionków w kolejkach oraz podejmowaniu decyzji związanych z obsługą klientów. Dzięki prostym zasadom i zaangażowaniu w tematykę teatralną, gra nie tylko bawi, ale i edukuje, zwracając uwagę na codzienne wyzwania związane z zarządzaniem teatrem.

Druga to „Na scenie” dostępna pod adresem: https://www.debinski.edu.pl/na-scenie-gra-planszowa/ czyli gra planszowa, która jest próbą generalną przedstawienia teatralnego. Gracz muszą przejść z jednego końca sceny na drugi, przeliczając rzut kostki na ruch lub specjalnie działanie. W grze może uczestniczyć dowolna liczba graczy, ale najlepiej dwóch lub trzech. Rozgrywka trwa od pięciu do dziesięciu minut.

 

 

Źródła grafik (oznaczenie zgodnie z wytcznymi Wikimedia:
1. Flaga ITI – Autorstwa Mouagip – Based on the previous version of Madden, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2509628
2. Teatr starożytny – By John Pentland Mahaffy – http://el.travelogues.gr/collection.php?view=412, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=48148071
3. Misterium średniowieczne – Autorstwa David Gee – Image scanned from first edition of the Chambers Book of Days (1864) by Robert Chambers (died 1871)., Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=235897
4. Teatr The Globe – By Amédée Forestier – Delcampe, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=136838172